Những năm gần đây, huyện Thanh Oai đã đầu tư hàng tỷ đồng để nâng cấp cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật… phục vụ tốt cho đời sống nhân dân. Tuy nhiên, có tình trạng xuất hiện doanh nghiệp liên tục tham gia và trúng nhiều dự án, gói thầu trên địa bàn huyện nhưng nguồn vốn tiết kiệm ngân sách Nhà nước... không đáng kể.
Mới đây, Thường trực Hội đồng nhân dân (HĐND) huyện Thanh Oai tổ chức phiên họp giải trình về tiến độ giải phóng mặt bằng và giải ngân vốn đầu tư công các dự án trên địa bàn huyện.
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, huyện Thanh Oai luôn quan tâm, tập trung lãnh đạo chỉ đạo làm tốt công tác giải phóng mặt bằng và giải ngân vốn đầu tư công các dự án trên địa bàn, do vậy tiến độ thực hiện các dự án có nhiều sự chuyển biến tích cực.
Theo ông Bùi Văn Sáng – Chủ tịch UBND huyện Thanh Oai, ngay từ đầu năm 2023, UBND huyện liên tục giao ban, chỉ đạo tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng và giải ngân vốn đầu tư công. Nhờ vậy, hết quý I/2023, đã giải ngân được 19% (trong đó: Vốn Thành phố 23,3%; huyện 18%; xã, thị trấn 43%) thuộc nhóm giải ngân cao của Thành phố.
Về giải phóng mặt bằng đường Vành đai 4, đến nay, huyện Thanh Oai đã di chuyển mồ mả được 95,97%; giải phóng mặt bằng đất nông nghiệp được 54,89 % tổng diện tích. Huyện phấn đấu đến hết tháng 4 giải phóng mặt bằng được khoảng 65% và hết quý II/2023 đạt 80 - 90% và chuẩn bị các điều kiện khởi công trong tháng 6/2023.
UBND huyện xây dựng và ban hành quy trình nội bộ trong công tác thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư công; quy trình nội bộ trong công tác giải phóng mặt bằng. Đồng thời, chấn chỉnh công tác lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư trên địa bàn; linh hoạt trong công tác thẩm định phê duyệt dự án, giải phóng mặt bằng và giải ngân vốn đầu tư công đảm bảo kết quả cao nhất.
Phấn đấu, hết quý II/2023 phải giải ngân đạt tối thiểu 40%. Cuối quý III/2023 giải ngân đạt tối thiểu 70%. Đến 31/1/2024 giải ngân phải đạt từ 95% kế hoạch vốn trở lên.
Trong đó các công trình đã hoàn thành nghiệm thu đưa vào sử dụng trước 31/12/2022 phải hoàn thành hồ sơ thanh toán theo đúng quy định và giải ngân hết kế hoạch vốn bố trí. Đối với công trình chuyển tiếp phải giải ngân trên 50% kế hoạch vốn bố trí; các công trình triển khai mới năm 2023 phải triển khai và hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu thi công, giải ngân các chi phí tư vấn giai đoạn chuẩn bị đầu tư dự án. Với trường hợp dự án phải đấu thầu bước tư vấn thiết kế bản vẽ thi công - dự toán, phải hoàn thành lựa chọn nhà thầu xây lắp trong quý II/2023.
Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Đấu thầu (sửa đổi), tiếp tục tạo dựng khung pháp lý đầy đủ, đồng bộ, thống nhất về đấu thầu, mua sắm sử dụng nguồn vốn nhà nước. Luật mới bổ sung nhiều quy định nhằm giải quyết các khó khăn, vướng mắc và thích ứng với các đòi hỏi từ thực tiễn, tăng cường hiệu quả công tác lựa chọn nhà thầu, nâng cao hiệu lực thực thi quy định của pháp luật về đấu thầu.
Ngày 25/8/2023, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 6601/VPCP-CN gửi các Bộ, cơ quan ngang Bộ; UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các tập đoàn, tổng công ty nhà nước về việc báo cáo tình hình thực hiện hoạt động đấu thầu, trong văn bản có nêu: Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, theo dõi về hoạt động lựa chọn nhà thầu và nhà đầu tư, đặc biệt đối với những gói thầu có nhiều kiến nghị, phản ánh tiêu cực, vi phạm; những gói thầu có ít nhà thầu tham gia dự thầu và có tỷ lệ tiết kiệm thấp; những trường hợp một nhà thầu trúng nhiều gói thầu tại một địa phương, một chủ đầu tư, bên mời thầu trong thời gian dài. Trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì kịp thời có biện pháp xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư và thực hiện lựa chọn nhà đầu tư đối với các dự án đầu tư có sử dụng đất, dự án phải đấu thầu theo pháp luật chuyên ngành, pháp luật về xã hội hóa, bảo đảm tính cạnh tranh, hiệu quả tổng thể của dự án đầu tư kinh doanh.
Trước thực tiễn đó, thực hiện theo tôn chỉ mục đích của tòa soạn Tạp chí Doanh nghiệp và Đầu tư trong công tác tham gia nghiên cứu, tư vấn, phản biện xã hội; tham gia ý kiến, kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng như triển khai, phối hợp về thông tin, truyền thông để thực hiện nhiệm vụ của Hiệp hội trong việc nghiên cứu, khảo sát số liệu, ghi nhận ý kiến, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc của doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng trong quá trình thực hiện Luật; khắc phục tình trạng đấu thầu hình thức, nâng cao tính cạnh tranh, công khai, minh bạch, hiệu quả kinh tế trong hoạt động đấu thầu...
Trong quá trình khảo sát để lấy các số liệu làm minh chứng thực hiện nghiên cứu, chúng tôi đã nhận được những thông tin phản ánh liên quan đến các dự án, gói thầu trên địa bàn huyện Thanh Oai (TP. Hà Nội) về 2 doanh nghiệp là Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Bình Giang và Công ty CP đầu tư xây dựng – thương mại và du lịch Tâm Đức (trong giai đoạn 2021 – 2023) thường xuyên tham gia và trúng nhiều gói thầu sử dụng ngân sách Nhà nước trên địa bàn nhưng nguồn vốn tiết kiện nhỏ giọt, không đáng kể khiến dư luận nghi ngờ về quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư công tại đây.
Cụ thể, đối với Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Bình Giang (Công ty Bình Giang): Ngày 13/4/2023, ông Bùi Văn Sáng - Chủ tịch UBND huyện Thanh Oai đã ký Quyết định phê duyệt (KQLCNT) số 2445/QĐ-UBND cho gói thầu phần xây dựng Dự án: Tu bổ, tôn tạo di tích đình Sinh Liên, xã Bình Minh, Công ty Bình Giang trúng gói thầu với vai trò liên danh với Công ty CP xây dựng Phú Lương, giá trúng thầu là 11.271.012.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 11.329.269.000 đồng, tiết kiệm tượng trưng 58.257.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,5%) cho ngân sách Nhà nước.
Trước đó gần 1 tháng, ngày 10/3/2023, ông Nguyễn Tuấn Khải – Giám đốc Ban QLDA ĐTXD huyện Thanh Oai đã ký Quyết định phê duyệt (KQLCNT) số 94/QĐ-BQLDA cho gói thầu phần xây dựng và đảm bảo ATGT công trình Nâng cấp, mở rộng đường giao thông từ đường trục xã đi khu đấu giá Cao Mật Hạ kết nối đường trục xã Thanh Mai, Công ty Bình Giang trúng gói thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 11.030.675.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 11.092.858.000 đồng, tiết kiệm nhỏ giọt 62.183.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,56%) cho ngân sách Nhà nước.
Sang năm 2022, Công ty Bình Giang tiếp tục được ông Bùi Văn Sáng ký Quyết định phê duyệt (KQLCNT) số 7841/QĐ-UBND ngày 7/12/2022 cho gói thầu phần xây dựng dự án: Trạm y tế xã Liên Châu, với giá trúng thầu là 4.282.429.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 4.304.337.000 đồng, tiết kiệm tượng trưng 21.908.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,5%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 9/8/2022, ông Vũ Mạnh Tuấn – Phó Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Thanh Oai đã ký Quyết định phê duyệt (KQLCNT) số 405/QĐ-PTQĐ cho gói thầu phần xây dựng và thiết bị, Công trình: Xây dựng HTKT đấu giá QSD đất ở khu Cửa Chùa thôn Cao Mật Hạ, xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai, TP. Hà Nội, Công ty Bình Giang trúng gói thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 5.908.085.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 5.951.720.000 đồng, tiết kiệm nhỏ giọt 43.635.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,73%) cho ngân sách Nhà nước.
Trước đó, ngày 6/7/2022, ông Phan Đức Hạnh – Phó Giám đốc phụ trách Ban QLDA ĐTXD huyện Thanh Oai đã ký Quyết định phê duyệt duyệt (KQLCNT) số 265/QĐ-BQLDA cho gói thầu phần xây dựng và thiết bị, Dự án: Trường THCS xã Mỹ Hưng, Công ty Bình Giang trúng gói thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 13.106.023.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 13.198.433.000 đồng, tiết kiệm 92.410.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,7%) cho ngân sách Nhà nước.
Tiếp tục điệp khúc quen thuộc, ngày 29/6/2022, ông Phan Đức Hạnh đã ký Quyết định phê duyệt (KQLCNT) số 245/QĐ-BQLDA cho gói thầu phần xây dựng và thiết bị, Dự án: Trường tiểu học xã Xuân Dương, Công ty Bình Giang là đơn vị trúng thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 11.899.596.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 11.982.472.000 đồng, tiết kiệm 82.876.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,7%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 21/6/2022, ông Phan Đức Hạnh cũng ký Quyết định phê duyệt (KQLCNT) số 226/QĐ-BQLDA cho gói thầu phần xây dựng, Dự án: Nhà văn hoá thôn Thượng Thanh 2, xã Thanh Cao, với giá trúng thầu là 4.058.523.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 4.086.240.000 đồng, tiết kiệm 27.717.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,7%) cho ngân sách Nhà nước.
Đối với Công ty CP đầu tư xây dựng – thương mại và du lịch Tâm Đức (Công ty Tâm Đức):
Ngày 19/07/2023, tại Gói thầu Phần xây dựng và thiết bị thuộc dự án Xây dựng mới trụ sở làm việc Đảng ủy - HĐND - UBND thị trấn Kim Bài, ông Nguyễn Tuấn Khải – Giám đốc Ban QLDA ĐTXD huyện Thanh Oai phê duyệt (KQLCNT) số 260/QĐ-BQLDA cho Liên danh Tâm Đức - Thái Bình Dương - Kỹ thuật TC trúng thầu với giá 29.373.603.000 đồng, so với giá gói thầu 29.366.697.000 đồng, giá trúng cao hơn... gần 7 triệu đồng.
Ngày 08/12/2022, ông Bùi Văn Sáng – Chủ tịch UBND huyện Thanh Oai phê duyệt (KQLCNT) số 7867/QĐ-UBND cho gói thầu Phần xây dựng và đảm bảo ATGT thuộc dự án Nâng cấp, mở rộng đường Tân Ước - Liên Châu đi huyện Thường Tín, với giá gói thầu 77.715.864.000 đồng và giá trúng thầu 77.598.760.000 đồng và Liên danh công ty Tâm Đức - Trung Thành - Giao thông 236 - Thành Hưng trúng, tiết kiệm khoảng 117.104.000 đồng (tương đường khoảng 0,15%).
Trước đó, hơn tuần, ngày 30/11/2022, ông Bùi Văn Sáng phê duyệt (KQLCNT) số 7258/QĐ-UBND cho Liên danh công ty Tâm Đức + HPN6 +Minh Anh trúng gói thầu Phần xây dựng và thiết bị thuộc dự án Trường mầm non Xuân Dương (khu trung tâm), với giá gói thầu 49.591.799.000 đồng và giá trúng thầu 50.923.950.000 đồng.
Ngày 18/11/2022, ông Bùi Văn Sáng phê duyệt (KQLCNT) số 6593/QĐ-UBND cho gói thầu Phần xây dựng thuộc dự án Trạm y tế Hồng Dương, cho Công ty Tâm Đức với giá gói thầu 8.943.530.000 đồng và giá trúng thầu 9.041.303.000 đồng, giá trúng thầu cao hơn giá gói thầu gần 97 triệu đồng.
Ngày 13/07/2022, tại gói thầu Phần xây dựng và thiết bị thuộc dự án Nâng cấp, mở rộng trường mầm non Thanh Thùy (khu trung tâm), với giá gói thầu 23.744.154.000 đồng và ông Bùi Văn Sáng phê duyệt (KQLCNT) số 4308/QĐ-UBND cho Liên danh Công ty TNHH thương mại dịch vụ và xây dựng Thành Đô - Công ty CP đầu tư xây dựng TM và du lịch Tâm Đức - Công ty TNHH thương mại xây dựng và XNK Minh Anh trúng thầu với giá 23.555.802.000 đồng, tiết kiệm 188.352.000 đồng (tương đương 0,8%).
Ngày 28/06/2022, ông Bùi Văn Sáng cũng phê duyệt (KQLCNT) số 4048/QĐ-UBND cho gói thầu Phần xây dựng và thiết bị thuộc dự án Trường mầm non Tân Ước, Liên danh Công ty HPN6 - Tâm Đức - Minh Anh trúng thầu với giá 28.622.372.000 đồng và giá gói thầu 28.859.372.000 đồng, tiết kiệm 273.000.000 đồng (tương đương 0,94%).
Trước thực trạng trên, để có thông tin khách quan, đa chiều, phóng viên tạp chí Doanh nghiệp và Đầu tư có cuộc trao đổi với đại diện Ban QLDA ĐTXD huyện Thanh Oai (TP. Hà Nội). Theo vị này cho biết, “Tất cả các nội dung, vấn đề có liên quan đã báo cáo với Ban Tuyên giáo Thành Ủy Hà Nội… và không cung cấp thông tin cho báo chí”
Để đảm bảo việc đấu thầu được triển khai một cách minh bạch, tiết kiệm, có tính cạnh tranh lành mạnh, cũng như việc đánh giá đầy đủ năng lực của các nhà thầu, rất mong các cơ quan chức năng TP. Hà Nội sớm vào cuộc kiểm tra làm rõ những dấu hiệu trên. Đồng thời xử lý nghiêm các cá nhân, tập thể sai phạm (nếu có), hướng đến việc sử dụng ngân sách đầu tư công một cách hiệu quả, chất lượng công trình được đảm bảo, an toàn và bền vững, tạo niềm tin trong nhân dân.
Điều 222, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng như sau:
“1.Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu;
b) Thông thầu;
c) Gian lận trong đấu thầu;
d) Cản trở hoạt động đấu thầu;
đ) Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu;
e) Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu;
g) Chuyển nhượng thầu trái phép.
2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:
a) Vì vụ lợi;
b) Có tổ chức;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
đ) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
3. Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”
