Đẩy mạnh triển khai mô hình khu công nghiệp sinh thái

. Ảnh minh hoạ. 

Ngày 12/4, tại TPHCM, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) và Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO) phối hợp tổ chức Hội thảo tổng kết Dự án "Triển khai khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam theo hướng tiếp cận từ Chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu" từ nguồn viện trợ của Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO).

KCNST tại Việt Nam được triển khai thí điểm từ năm 2015 và Dự án “Triển khai KCNST tại Việt Nam theo hướng tiếp cận từ Chương trình KCNST toàn cầu” được thực hiện từ tháng 5/2020 đến nay. Với sự hỗ trợ từ nhiều phía, đặc biệt là Ban Thư ký Nhà nước Thụy Sỹ về các vấn đề kinh tế (SECO), Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) và các bộ, ngành trung ương, mô hình này ngày càng phát huy hiệu quả.

Tại Hội thảo tổng kết, ông Lê Thành Quân, Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ KH&ĐT đánh giá cao đóng góp của dự án trong việc đẩy mạnh triển khai mô hình khu công nghiệp sinh thái, phù hợp với Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, các cam kết trong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững thực hiện kinh tế tuần hoàn và hiện thực hóa mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam vào năm 2050. 

Theo ông Lê Thành Quân, Dự án đã hoàn thành các mục tiêu đề ra, nổi bật là: khuyến khích phát triển và lồng ghép KCNST trong thể chế, chính sách; xác định và triển khai thực hiện các cơ hội phát triển KCNST nhằm đem lại lợi ích môi trường, lợi ích kinh tế và xã hội cho doanh nghiệp (DN) trong các khu công nghiệp (KCN), cần tiếp tục nhân rộng việc thực hiện KCN sinh thái trong thời gian tới, xây dựng hệ thống thông tin để đánh giá, chứng nhận và giám sát hoạt động của các khu công nghiệp sinh thái, kết hợp với tăng cường cơ chế đối thoại công tư. 

"Tăng cường năng lực và cơ chế điều phối chặt chẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chương trình nghị sự về tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn của Việt Nam", đại diện Bộ KH&ĐT nhấn mạnh.

Cũng tại Hội thảo, bà Lê Thị Thanh Thảo, Đại diện quốc gia UNIDO tại Việt Nam đánh giá cao cam kết của Chính phủ Việt Nam trong phát triển khu công nghiệp sinh thái và mối quan hệ hợp tác gắn bó chặt chẽ với Bộ KH&ĐT, sự tham gia tích cực của các bộ, ngành, địa phương liên quan; Ban quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế; nhà đầu tư phát triển hạ tầng khu công nghiệp và các doanh nghiệp trong KCN đã tham gia dự án. 

Bà Thảo tin tưởng những lợi ích đáng kể về kinh tế, môi trường và xã hội từ dự án sẽ góp phần lan tỏa việc thực hiện mô hình khu công nghiệp sinh thái để phát triển công nghiệp toàn diện và bền vững ở Việt Nam.

Sau khi mô hình KCNST thí điểm (giai đoạn 2015 - 2019) được thực hiện tại 4 KCN (Khánh Phú, Gián Khẩu tại Ninh Bình; Hòa Khánh tại Đà Nẵng; Trà Nóc 1 và Trà Nóc 2 tại Cần Thơ), từ năm 2020 đến nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục phối hợp với UNIDO nhân rộng mô hình KCNST tại các địa phương: Hải Phòng, Đồng Nai, TP.HCM. Kết quả, 603 giải pháp hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn (RECP) đã được đề xuất tại 3 KCN: Hiệp Phước (TP.HCM), Amata (Đồng Nai) và Đình Vũ (Hải Phòng). Trong số đó, 217 giải pháp đã được thực hiện, góp phần tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải và đem lại lợi ích kinh tế cho DN. Dự án cũng đã đề xuất thực hiện 62 giải pháp cộng sinh công nghiệp, cộng sinh công nghiệp - đô thị cho 5 KCN (Hiệp Phước, Amata, Đình Vũ, Hòa Khánh và Trà Nóc) với 18 trường hợp có tính khả thi cao, góp phần tối ưu hóa việc tái sử dụng chất thải, cụ thể hóa việc thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Hiện nay, phát triển bền vững, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số đang trở thành xu thế chủ đạo, là một lựa chọn tất yếu. Việt Nam là 1 trong 7 quốc gia tham gia Chương trình KCNST toàn cầu. Điều này giúp Việt Nam hướng đến mục tiêu đạt được tăng trưởng kinh tế, đồng thời đảm bảo an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và hệ sinh thái.

Bà Sibylle Bachmann, Trưởng Cơ quan Hợp tác phát triển, Đại sứ quán Thụy Sỹ tại Việt Nam bình luận, thực tế cho thấy, với sự hỗ trợ của Dự án, thời gian qua, Việt Nam đã ban hành các quy định liên quan đến quản lý chất thải rắn công nghiệp, tái sử dụng và tái chế nước thải. Trong thời gian tới, Chính phủ Thụy Sỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thông qua UNIDO trong việc hiện thực hóa các chính sách vào thực tiễn, thúc đẩy ứng dụng các giải pháp công nghệ mới nhằm thực hiện kinh tế tuần hoàn và thúc đẩy sự cam kết của khu vực tư nhân trong đầu tư xanh. Ngoài ra, việc xây dựng các tiêu chí và chỉ số của KCNST dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế tốt nhất sẽ là công cụ thiết yếu để giám sát hoạt động của các KCN và KCNST.

Mặc dù việc xây dựng và chuyển đổi sang mô hình KCNST mang lại hiệu quả bền vững về kinh tế, môi trường và xã hội cho phát triển công nghiệp, là yêu cầu bức thiết, xu thế tất yếu trong phát triển công nghiệp hiện nay, nhưng không hề dễ dàng và vẫn còn rất nhiều việc phải làm. “Bên cạnh yêu cầu cần phải tiếp tục đồng bộ, hoàn thiện khung pháp lý, còn đòi hỏi thay đổi tư duy, cập nhật kiến thức, kinh nghiệm và nguồn lực rất lớn của Nhà nước và DN... Chúng tôi hy vọng các DN đầu tư hạ tầng KCN, DN sản xuất trong KCN tiếp tục nhân rộng mô hình này”, ông Lê Thành Quân nhấn mạnh.

Trong chuỗi sự kiện liên quan đến tổng kết dự án, ngày 11/4, các đại biểu là thành viên Ban Chỉ đạo Dự án, các cơ quan liên quan và nhà tài trợ đã khảo sát thực tế tại khu công nghiệp Amata Biên Hòa, Đồng Nai và chia sẻ kinh nghiệm triển khai thành công từ sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn, cộng sinh công nghiệp đem lại tiềm năng tiết kiệm về năng lượng, nước và lượng khí thải CO2.

Dự án Triển khai khu công nghiệp sinh thái (KCNST) tại Việt Nam theo hướng tiếp cận từ Chương trình KCNST toàn cầu tuy đã kết thúc nhưng các nỗ lực xây dựng, chuyển đổi theo mô hình này đã lan tỏa và sẽ tiếp tục được duy trì. Nhiều địa phương coi mô hình KCNST là xu hướng phát triển tất yếu trong thời gian tới và lồng ghép vào các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.