Một nhóm ngân hàng đã vô tình “tiếp tay” cho các công ty con của Tân Hoàng Minh “lừa đảo” người mua trái phiếu như thế nào?

Như chúng tôi đã đưa tin, liên quan đến vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh và các đơn vị, tổ chức có liên quan, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ban hành Kết luận điều tra đề nghị truy tố Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh cùng 14 bị can khác về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; đồng thời, kiến nghị hàng loạt nội dung nhằm bịt kín những “lỗ hổng” trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Cơ quan Cảnh sát điều tra cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước rà soát tổng thể các ngân hàng thương mại đang cung cấp dịch vụ quản lý tài sản bảo đảm của các gói trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ; yêu cầu đánh giá lại tính pháp lý, giá trị tài sản để đảm bảo tính hợp lý, hợp lệ của tài sản và khả năng thanh toán, thanh khoản khi tổ chức phát hành không trả được gốc, lãi trái phiếu đến hạn.

Yêu cầu các ngân hàng thương mại cần có quy định rõ quy trình, thủ tục tiếp nhận tài sản bảo đảm của trái phiếu, mở tài khoản trái phiếu đảm bảo chặt chẽ, phòng ngừa vi phạm, không ỷ lại chứng thư thẩm định giá của các công ty thẩm định giá trong khi các ngân hàng đều có bộ phận thẩm định và quản lý rủi ro để đánh giá tính hợp pháp, khả thi của các loại tài sản bảo đảm trái phiếu.

Giám sát dòng tiền luân chuyển qua tài khoản trái phiếu, không để lợi dụng chuyển tiền ra khỏi tài khoản trái phiếu không đúng mục đích phát hành; quy định trách nhiệm của các ngân hàng khi cung cấp các dịch vụ liên quan phát hành trái phiếu.

"Yêu cầu các ngân hàng thương mại gồm VietinBank, VietcomBank, SHB tổ chức rà soát, kiểm điểm việc cung cấp dịch vụ quản lý tài khoản, quản lý tài sản bảo đảm các gói trái phiếu riêng lẻ của Công ty Ngôi Sao Việt, Soleil, Cung Điện Mùa Đông, trường hợp phát hiện dấu hiệu vi phạm cần chấn chỉnh, xử lý nghiêm về mặt đảng và chính quyền đối với những cá nhân, đơn vị có liên quan", kết luận của Cơ quan Cảnh sát điều tra nêu rõ.

Theo bản kết luận điều tra vụ án được các cơ quan báo chí đăng tải, trong quá trình thực hiện việc phát hành trái phiếu, các Công ty Ngôi Sao Việt, Soelil, Cung Điện Mùa Đông đã ký các hợp đồng với VietinBank Chi nhánh Tây Thăng Long; SHB Trung tâm kinh doanh; Vietcombank Chi nhánh Thanh Xuân để cung cấp dịch vụ quản lý tài sản đảm bảo và dịch vụ quản lý tài khoản trái phiếu.

Cụ thể, VietinBank Chi nhánh Tây Thăng Long cung cấp dịch vụ quản lý tài khoản của 06 gói trái phiếu gồm NSV2, SOL2, SOL3, CĐMĐ1, CĐMĐ2 và CĐMĐ3, cung cấp dịch vụ quản lý tài sản 04 gói trái phiếu gồm NSV2, SOL2, SOL3 và CDMD3;

SHB Trung tâm Kinh doanh cung cấp dịch vụ quản lý tài khoản trái phiếu và quản lý tài sản đảm bảo 02 gói trái phiếu gồm NSV1 và SOL1;

Vietcombank Chi nhánh Thanh Xuân cung cấp dịch vụ quản lý tài khoản của gói CĐMĐ4.

Theo Cơ quan Điều tra, đây là các dịch vụ mà các ngân hàng thương mại được phép cung cấp theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, Nghị định 153/2020 và văn bản nội bộ của các ngân hàng không có quy định, hướng dẫn thủ tục, quy trình quản lý tài sản bảo đảm, quản lý tài khoản trái phiếu; kết quả điều tra không có tài liệu xác định các ngân hàng này không có dấu hiệu không có dấu hiệu thông đồng, thỏa thuận với tổ chức phát hành để phát hành trái phiếu, chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư. Do vậy, không có căn cứ để xem xét trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, cần kiến nghị bổ sung quy định để nâng cao vai trò, gắn trách nhiệm của các ngân hàng thương mại trong giám sát, quản lý tài khoản và quản lý tài sản đảm bảo chặt chẽ, phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật trong việc phát hành trái phiếu.