Thủ tướng chỉ đạo 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cho nhà ở xã hội

​ Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp quan trọng, trong đó có những giải pháp mang tính đột phá, đề xuất một số cơ chế thí điểm, như chỉ định thầu, xây nhà bằng cấu kiện lắp ghép sản xuất hàng loạt, cắt giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính trong năm 2025 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Định hướng phát triển nhà ở xã hội đến năm 2030

Trong thời gian qua, Thủ tướng đã chủ trì nhiều hội nghị và ra các chỉ đạo quan trọng về phát triển nhà ở xã hội. Gần đây nhất, vào ngày 27/2, Thủ tướng đã ký Quyết định số 444/QĐ-TTg, giao chỉ tiêu hoàn thành nhà ở xã hội trong giai đoạn 2025-2030. Theo đó, trong giai đoạn này, cả nước cần hoàn thành 995.445 căn hộ, nhằm đạt mục tiêu xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp trong giai đoạn 2021-2030.

Đến nay, các bộ, ngành đã ban hành 9 nghị định và 2 quyết định của Thủ tướng, cùng các văn bản quy định chi tiết các luật mới (như Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023, Luật Đất đai 2024, và Luật Các tổ chức tín dụng 2024). Kết quả, đã có 103 dự án nhà ở xã hội với tổng số 66.755 căn được hoàn thành, 137 dự án với 114.618 căn đang triển khai, và 415 dự án với tổng quy mô 412.055 căn đã được chấp thuận chủ trương đầu tư.

Nguồn vốn tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội hiện đã tăng lên 145.000 tỷ đồng, trong đó 2.845 tỷ đồng đã được giải ngân cho các chủ đầu tư và người mua nhà. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vướng mắc, đặc biệt là việc giải ngân chậm và khó khăn trong việc tiếp cận đất đai, thủ tục đầu tư xây dựng, chỉ định thầu, tín dụng và các chính sách ưu đãi.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao những báo cáo và ý kiến đóng góp từ các bộ, ngành và địa phương về tình hình thực hiện và những khó khăn trong phát triển nhà ở xã hội. Ông nhấn mạnh rằng phát triển nhà ở xã hội không chỉ đơn thuần là giải quyết vấn đề an cư mà còn là động lực phát triển kinh tế-xã hội, góp phần đảm bảo an sinh, tiến bộ xã hội và công bằng xã hội.

Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan, doanh nghiệp triển khai dự án nhà ở xã hội cần thực hiện nghiêm túc các quy định pháp lý, bảo đảm chất lượng công trình và đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, xã hội. Ông cũng đề nghị các địa phương khẩn trương hoàn thành các thủ tục pháp lý để khởi công xây dựng các dự án theo quy hoạch và chủ trương đã được phê duyệt.

Một điểm quan trọng trong chỉ đạo của Thủ tướng là yêu cầu các địa phương phải thành lập Ban chỉ đạo phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt là các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Các địa phương này phải đảm bảo hoàn thành mục tiêu phát triển nhà ở xã hội, trong đó Hà Nội và TP.HCM sẽ phải hoàn thành 100.000 căn hộ mỗi địa phương đến năm 2030. Thủ tướng cũng chỉ đạo các doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội cần bảo đảm công khai, minh bạch thông tin liên quan đến các dự án để người dân có thể đăng ký mua hoặc thuê mua nhà; rà soát nhu cầu nhà ở xã hội, quy hoạch và bố trí các dự án nhà ở xã hội tại những vị trí thuận tiện, đảm bảo đầy đủ hạ tầng kỹ thuật và xã hội. Các tỉnh, thành phố cần chủ động xây dựng kế hoạch phát triển nhà ở xã hội hàng năm và 5 năm, bố trí ngân sách để hỗ trợ các hoạt động bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Đối với việc thực hiện các dự án nhà ở xã hội, Thủ tướng chỉ đạo các sở, ngành và quận, huyện cắt giảm thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình đầu tư xây dựng, lựa chọn chủ đầu tư, giao đất và giải phóng mặt bằng để hỗ trợ các doanh nghiệp triển khai các dự án nhà ở xã hội. Cùng với đó, các địa phương cần tổ chức thực hiện nghiêm túc việc dành quỹ đất cho nhà ở xã hội, đảm bảo rằng 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại và khu đô thị phải dành cho phát triển nhà ở xã hội.

10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp

Để tạo chuyển biến tích cực, rõ nét sau hội nghị, đạt được mục tiêu đề ra, Thủ tướng chỉ rõ 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp với các bộ ngành, địa phương.

Thứ nhất, về thể chế, Bộ Xây dựng chủ trì, rà soát lại thể chế, quy trình, thủ tục vướng mắc ở điểm nào, ai giải quyết, làm trong bao lâu, khi nào có kết quả, "rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm"; vướng mắc tại các luật, nghị định, thông tư thì cơ quan nào phải sửa và đề xuất Chính phủ, trình Quốc hội. Nhấn mạnh lĩnh vực ưu đãi phải có chính sách ưu đãi, Thủ tướng yêu cầu việc này phải trình trong tháng 3, chậm nhất trong tháng 4.

Thứ hai, về quy hoạch, các địa phương phải quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch nhà ở xã hội phù hợp, chậm nhất trong quý II phải xong, nếu vướng mắc thì đề xuất. Các địa phương có kế hoạch, chủ động giao đất cho các chủ đầu tư; nghiên cứu thu hồi các dự án lãng phí, khu đất bỏ hoang nhiều năm, xử lý vướng mắc, giao cho các chủ đầu tư; giải quyết, bố trí quỹ đất đầy đủ, nhanh cho chủ đầu tư; giải phóng mặt bằng cho doanh nghiệp. Tinh thần là chủ động, sáng tạo nhưng trong sáng, công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

​

Về các kiến nghị, Thủ tướng giao VPCP tổng hợp, báo cáo để Chính phủ đề xuất có thẩm quyền với các nội dung vượt thẩm quyền của Chính phủ; trong đó có đề xuất ban hành nghị quyết của Chính phủ để thí điểm chỉ định thầu trong thực hiện dự án nhà ở xã hội - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thứ ba, Bộ Xây dựng rà soát lại tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức liên quan nhà ở xã hội (như chiều cao, vật liệu xây dựng…). Thủ tướng chỉ đạo cần thiết kế mẫu mã phù hợp từng vùng miền để có thể nghiên cứu việc tiến hành sản xuất hàng loạt, sử dụng các cấu kết lắp ghép để thi công nhanh; giao cho các doanh nghiệp lớn triển khai, góp phần phát triển các ngành công nghiệp phục vụ nhà ở xã hội như sản xuất cấu kiện thép, bê tông…

Thứ tư, về hạ tầng, các địa phương phải phát triển đồng bộ hạ tầng, đáp ứng yêu cầu, nếu cần thì đầu tư công; có thể chỉ định thầu đồng bộ giữa dự án nhà ở xã hội và dự án hạ tầng, quan trọng là phải phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Thứ năm, về cơ chế vốn cho dự án nhà ở xã hội, Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu mức lợi nhuận phù hợp (hiện 10%), có thể tăng nhưng quan trọng là dự án phải làm nhanh, kịp thời, "thay vì phải thủ tục mất 3 năm thì chỉ làm trong 1, 2 tháng sẽ giúp tiết kiệm chi phí tuân thủ", thì nếu dự án kéo dài thì chi phí tuân thủ cũng tăng lên, gây lãng phí thời gian, công sức, niềm tin, phải làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó.

Thứ sáu, về huy động nguồn lực, Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chỉ đạo Bộ Tài chính, hoàn thành việc lập quỹ nhà ở quốc gia trong tháng 3/2025. Thực hiện phê duyệt danh sách người được mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội trên cơ sở dữ liệu dân cư tích hợp với các tiêu chuẩn, tiêu chí. Cùng với đó, có cơ chế hỗ trợ giải phóng mặt bằng của địa phương; huy động nguồn lực xã hội, người dân, hợp tác công tư; nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội… NHNN không tính tín dụng cho vay nhà ở xã hội vào 'room' tín dụng của các ngân hàng.

Thứ bảy, Văn phòng Chính phủ chủ trì, rà soát, cắt giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính trong năm 2025. Người có nhu cầu phải chờ 5 năm, 10 năm mới có nhà ở xã hội thì không có tác dụng nhiều, Thủ tướng phát biểu.

Thứ tám, Bộ Xây dựng giao Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức cuộc thi thiết kế kiến trúc nhà ở xã hội, với giải thưởng từ ngân sách Nhà nước, triển khai trước 30/4/2025.

Thứ chín, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Thứ mười, các cơ quan báo chí truyền thông đẩy mạnh các chương trình thúc đẩy nhà ở xã hội, tạo động lực, truyền cảm hứng cho toàn xã hội, người dân, doanh nghiệp, biểu dương những cách làm hay, kinh nghiệm tốt…

Về các kiến nghị, Thủ tướng giao VPCP tổng hợp, báo cáo để Chính phủ đề xuất có thẩm quyền với các nội dung vượt thẩm quyền của Chính phủ (như liên quan đấu thầu, chỉ định thầu, giao đất, mô hình tài chính phù hợp, mức lợi nhuận phù hợp, ủy quyền cho các tỉnh, thành phố mở rộng vốn cho doanh nghiệp, ưu đãi hạ tầng, thủ tục hành chính…); trong đó có đề xuất ban hành nghị quyết của Chính phủ để thí điểm chỉ định thầu trong thực hiện dự án nhà ở xã hội.